در هزاره اول قبل از میلاد. قبایل ایرانی زبان در قلمرو آسیای میانه زندگی می کردند که از منابع باستان با نام جمعی "ساکی" شناخته می شدند. پارسیان آنها را "مردان نیرومند" و یونانیان - به دلیل برخی شباهت ها در شیوه زندگی - "سكاهای آسیا" می نامیدند.
اولین ذکر از ساکس در کتیبه ای در کوه بهیستون وجود دارد که به دستور پادشاه ایرانی داریوش اول ، که در اواخر قرن 6 - اوایل قرن 5 حکمرانی کرد ، حک شده است. قبل از میلاد مسیح.
در عصر آهن اتحادیه های قبیله ای ساکس ظهور کردند. ریاست هر اتحادیه را پادشاهی بر عهده داشت که او نیز کشیش بود. قدرت شاه مقدس شمرده می شد و از پدر به پسر منتقل می شد.
اسکان مجدد
مورخ یونان باستان هرودوت چهار گروه از قبایل ساکا را توصیف می کند. به گفته وی ، ساکی-هاوماوارگا در دره رودخانه موگراب زندگی می کرد - "دم کردن هامو" ، نوشیدنی مست کننده ای که برای اهداف آیینی استفاده می شود. بین رودهای آمو دریا و سیر دریا ، و همچنین در دامنه های تین شان ، ساکی ساکی-تیگراهاودا زندگی می کرد - "با کلاه های نوک تیز". پایین دست آمو دریا و سیر دریا ، حوضه دریای آرال ، و همچنین قلمرو تاجیکستان مدرن ساکی ساگودام - "آن سوی سوگدیانا" ساکن بودند. گروه چهارم - ساکی-پارادارایا ، "کسانی که آن سوی دریا هستند" در مناطق دریای سیاه و خزر زندگی می کردند.
بعید به نظر می رسد که خود نام های هردوت در واقعیت وجود داشته باشد. ساختن هائوما و پوشیدن سرهای نوک تیز برای همه ساکاها ، و نه برای اقوام خاص ، عادی بود و نشانه ای از جمله "فراتر از سوگدیانا" زندگی می تواند در نظر یونانیان قابل توجه باشد ، اما نه خود ساکاها. اما اگر طبقه بندی هرودوت تردید ایجاد کند ، پس هیچ دلیلی برای تردید در مورد قلمرو سکونت ساکس وجود ندارد که وی نشان داد.
مزرعه
اساس اقتصاد ساکس پرورش گاو بود. این به سه شکل وجود دارد - عشایری ، نیمه عشایری و کم تحرک.
چوپانی عشایر شامل حرکات طولانی بین مراتع تابستان و زمستان بود. عشایر زمستان را در حاشیه رودخانه ها یا دریاچه ها ، در مکانهایی که باد نمی وزد ، گذراندند. چنین اردوهای زمستانی طولانی مدت نبود.
در طی پرورش گاو نیمه عشایری ، هر دو اردوگاه تابستانی و زمستانی دائمی بودند ، گودال هایی در آنجا ساخته شد. برخی از اعضای جامعه در اردوگاه های زمستانی و در تابستان به کشاورزی مشغول بودند. آنها گندم و جو کشت کردند.
پرورش گاو بی تحرک پیش فرض ماهیت ثابت و بی تحرک بخشی از مردم را در پیش گرفته است. شغل اصلی افرادی که سبک زندگی کم تحرکی دارند ، کشاورزی بود. مراتع ، چه زمستان و چه تابستان ، در فاصله چندانی از چنین شهرک هایی واقع نشده بودند ؛ و به مهاجرت طولانی مدت نیازی نبود.
عشایر عمدتاً گوسفند و شتر پرورش می دادند. ساکس ها که به پرورش گاو کم تحرک مشغول بودند ، گاو زیادی داشتند.
همه قبایل ساکا - صرف نظر از نوع غالب پرورش گاو - اسب پرورش می دهند. شواهد باستان شناسی دو گونه از این حیوانات را در میان سکاها گواهی می دهد. جنگجویان بر روی اسبهای بلند و باریک سوار می شدند. اسبهای کوتاه قدم با پاهای ضخیم و بدنی پرجرم برای نیازهای خانگی مورد استفاده قرار گرفتند.
قبایل ساکا در تاریخ خاورمیانه و آسیای میانه نقش مهمی داشتند. با مشارکت آنها ، دولت اشکانی تشکیل شد.
